.
.
.
.
ЯРУУ НАЙРГИЙГ өмөөрөхүй

- “ Хааяа ч ганцаараа суугаад аяга шар айраг уух ч сайхан шүү.
- Заавал яагаад ганцаараа гэж?
- Ухаантай хүнтэй үг солих сайхан байдаг юмаа” гэж хэлсэн манай нэг яруу найрагчийн үг санаанд минь орохоор явдал саяхан надад боллоо.

Ням гаригийн амралтын өдөр гэдэг хүний нутагт цаг наргүй ажиллаж амьдарч буй бидний хувьд нутаг нэгтэнгүүдтэйгээ хууч хөөрөх бас мэдээлэл солилцох хийгээд сэтгэл санааны амралт болдог билээ. Нэг тийм л амралтын өдөр хамт ажилладаг ах хүүг даган монгол зоогийн газар хэсэг нөхдийнхөн хамт саатав. Юм юм л болов. Ажил төрөл, ар гэр, элгэн садан, эх нутаг, солонгос дахь өдөр тутмын амьдрал, охид хүүхнүүд болоод цаашлаад бүр улс төрийн хэвийн бус байдал дахь эмзэглэл гээд бүх л сэдвийн яриа манай ширээн дээр хөглөрөвөө. Яриа болгон маргаанаар төгсөх үед газарчилж очсон ах хүү маань уур амьсгалыг зөөлрүүлдэг хүн болоод намайг яруу найрагч хэмээн бусдад зарлачихдаг юм байна. За тэгсэн

- “Баяраа өөрөө л ширээн дээрээс уначихсан юм шиг байна лээ” гэдэг шиг юм болов оо хө.

Яруу найргийг мэдэхгүй ойлгохгүй хэн ч бидний дунд алга. Сайхан сэдэв юм. Хааш нь ч эргүүлж болохоор тогтсон нэгэн тийм гэсэн тодорхойлолт үгүй төгсгөлгүй сэдэв. Энэ яруу найраг...

За явж өгч байнаа манай ширээний нөхдийн яриа. Ямартаа ч нөгөө нэг алдарт нутгийнхаа аваргуудыг эхний ээлжинд тоочоод авцгаалаа. Дараагаар нь Монголын утга зохиолыг жалга довоороо хуваагаад явчихлаа. Тэгсэнийхээ дараагаар нас шүдээр нь болон он тооллоор нь /90-ээд оныхон болон ахмад үеээр нь/ хооронд нь дайсагнуулчихав. Тэднийг арай зэвсэглэсэнгүй. Тэр дайнд ороогүй үлдсэн хүмүүсийг нэр алдар шагналаар нь ангилчихлаа хө. За энэ бүгдийг хаана нь ч нэр нь үгүй над мэтийн хүмүүсийг яруу найрагч мөн бишээр нь шийдэх дээрээ тулав. Лут мэдлэгтэй, мэдэлтэй ард түмэн юмаа манайхан.

За хамгийн гомдмоор эмгэнэлтэй яриа эцэст нь чих дэлсдэг байгаа. Тэдний ярианд голлох үүрэг гүйцэтгэсэн нөхөр яруу найрагч болох боломж байгаагаа гэнэт зарладаг байгаа. Монголд очоод од болох юм гэнээ. Үүнд нөгөө нутаг усныхан ах дүү нар дэмжих юм л гэнэ халаасандаа мөнгөтэй эр хүнд болохгүй бүтэхгүй ажил үгүй юм гэнэ. Ам руу нь алгадаад авмаар санагддаг юм билээ.

Агуу хүмүүс шүү манайхан. Болчихсон байхыг нь би үгүйсгэхгүй л дээ. Эрүүл мэндийн сайдыг нь сэтгүүлч хийчихдэг, Сангийн сайдыг нь нийгмийн ажилтан ч хийчихдэг болдог хууль тогтоох засаглал нь спортынхоор дүүрчихээд байхад чинь дээ.
Тэртээ хэдэн жилийн өмнө Монголын зохиолчдын эвлэл гэдэг их айлд алба хашиж байсан маань санаанд орж ирлээ.

- Хөгшчүүл их ирнээ. Дэвтэр дүүрэн шүлэг бариад. Яруу найрагч болж байгаа нь тэр ажээ. Тэтгэвэрт гарчихаад хийх юм олдохгүй болохоор нь гэж хэнэггүйхэн хэлж суух тэр хөгшчүүлд юу ч хэлэх вэ дээ. Таны наадах чинь мөр холбосон өдрийн тэмдэглэл л байнаа гэж хэлээд л баахан хатуу зэмлэлтэй үлддэг байсансан. Өөрийн эрхгүй тэр санаанд минь буудаг юм билээ.

Тэгтэл Монгол улсын ирээдүйг авч явах залуучууд маань ийм юм яриад халамцуу сууж байх гэж. Соёл урлагийн бодлого маань анхнаасаа буруу зөрүү явсан маань эндээс л харагдаж байгаа юмаа. Их урлагийг төр гудамжинд гаргасаны шинж биш гэж үү. Жинхэнэ уран бүтээлчид нь талхны мөнгөө яая гэж байхад юун соёл урлагийн бодлого энэ тэр вэ? Тэртээ тэргүй амьдралд нь зөндөө асуудал байхад чинь.

Гэхдээ л “ЯРУУ НАЙРГИЙГ ӨМӨӨРӨХ” сэтгэл надад өөрийн эрхгүй төрж билээ. Мөр холбосон болгон нь яруу найраг биш гэдгийг ойлгохгүй яваа уншигчидыг яалтай ч билээ. Шүлэг, яруу найраг хоёрынхоо ялгааг хэдэн уншигч маань ялгах бол? Би яруу найрагч гэж өөрсдийгөө нэрлэхээсээ өмнө жинхэнэ яруу найргийн өмгөөлөн хамгаалагч нь мөн “жинхэнэ” уншигч байж бусдын явах замд зөв зүгт нь “чийдэн” болж байх хэрэгтэй юм болов уу гэж надад бодогдлоо.

- Хачин их бухимдалтайгаар “амандаа үглэсээр” ганцаараа уушийн газраас гарч зам даган алхсаар харьж билээ би.

Ухаантай хүнтэй ч үг солих сайхан юм даа...

2010 оны 05-р сарын 16-нд. Сөүл хот.